Faydalı Model Kavramı; Türkiye’de ve dünyada yeni olan, sanayiye uygulanabilen (ancak tekniğin bilinen durumunu aşma şartının aranmadığı) buluşların sahiplerine 10 yıl süre ile bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının verilmesidir.
Faydalı Modellerin, belirli teknik alanlarda küçük ve orta ölçekli sanayicilerin gerçekleştirecekleri “küçük buluşları” korumak amacıyla verildiği kabul edilmektedir.
FAYDALI MODEL KORUMASININ YARARLARI
-Faydalı Model belgesinin verilmesi, hem zaman hem de masraf açısından daha elverişlidir.
-Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin gerçekleştirdiği yeniliklerin rakiplerce hemen hemen aynısının yapılarak taklit edilmesi tehlikesi mevcuttur.Küçük ve orta büyüklükteki bu işletmelerin mütevazi de olsa , bu buluşlarını faydalı model belgesi vererek korumak, onların ekonomik varlıklarının devamına hizmet edecektir.
-Faydalı Model koruması, tecavüz fiillerine karşı patent korumasına oranla daha çabuk ve seri bir işlev görecek şekilde düzenlenmiştir.
-Üretimi artıran, basitleştiren, kalitesini yükselten , üretim usul ve uygulamasını değiştirerek , çevre kirliliğini azaltan küçük mütevazi buluşların da teknik gelişime çok önemli katkıları olduğundan Faydalı Model belgesiyle , korunması benimsenmiştir.
FAYDALI MODEL KORUMASININ ŞARTLARI
Bir buluşun Faydalı Model belgesi verilerek korunabilmesi için aşağıdaki nitelikleri taşıması gereklidir.
Yenilik: Buluş başvuru tarihinden önce, Türkiye içinde veya dünyada herkesin ulaşabileceği şekilde yazılı olarak veya bir başka yolla açıklanmış, yöresel veya ülke çapında kullanılmış ise YENİ DEĞİLDİR.
Sanayiye uygulabilir olma : Buluş , tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte olmalıdır.
FAYDALI MODEL BELGESİ İLE KORUNAMAYACAK BULUŞLAR VE KONULAR
Usuller ve usuller sonucu elde edilen ürünler ile kimyasal maddeler hakkında faydalı model belgesi verilmez. Usuller ve kimyasal maddeler ancak patent belgesiyle korunabilir.
FAYDALI MODEL VE PATENT BELGESİ ARASINDAKİ FARKLAR
* Faydalı model belgesinde,tekniğin bilinen durumunun aşılması kriteri aranmazken; Patent belgesi için tekniği bilinen durumunun aşılması şartı aranmaktadır.
* Faydalı Modelin koruma süresi 10 yıl, Patentin Koruma süresi 20 yıldır.
* Faydalı model belgesinde yenilik incelemesi yapılmadan belge verilir ve yapılan itirazlar dikkate alınmadan belge verilir. Patentte ise Türk Patent Enstitüsünce belirlenen uluslararası patent veritabanına sahip araştırma kurumlarında araştırma ve inceleme raporları düzenlenerek buluşun YENİ olup olmadığı TPE tarafından araştırılır.
* Faydalı Modelin tescil prosedürü daha kısadır(10-14 ay arası); Patent Belgesinin tescil prosedürü ise yaklaşık 3 yıldır. Bu nedenle Faydalı Model Belgesinin tescil maliyeti, patent belgesine oranla daha azdır.
* Faydalı Model belgesine, Ek Patentlerde olduğu gibi “ek faydalı model” verilmez.